Kravi viết: "Tôi bắt đầu đóng góp cho một số DAO (Decentralized Autonomous Organization - Tổ chức Tự trị Phi tập trung)… [và] nhận được khoản thanh toán dù không phải bằng Ethereum. Rất nhiều công ty thích trả bằng Polygon hơn", vì phí gas thấp hơn và vì thuận tiện. Kravi phải đối mặt với một tình huống khó khăn khi cố gắng chuyển đổi khoản thu nhập từ tiền kỹ thuật số sang tiền pháp định: "Tôi không có cách nào chuyển hoặc chuyển đổi số dư tiền kỹ thuật số trong ví Polygon sang tài khoản ngân hàng của mình. Kravi bối rối trước quy trình nên tiến hành tìm hiểu sâu hơn và quyết định theo con đường tiến về phía trước. Anh viết: "Đầu tiên, tôi cần mở tài khoản giám hộ với các sàn tương tự như Gemini hoặc WazirX". Sau một vài lần chậm trễ trong quy trình xác thực, anh đã xoay sở để kích hoạt được tài khoản giám hộ. Nhưng giải pháp tưởng như thỏa đáng này lại chỉ dẫn đến một vấn đề nữa: "Các [tài khoản] này không chấp nhận giao dịch chuyển từ Polygon.. chỉ chấp nhận Ethereum". Kravi ngày càng bối rối và cuối cùng anh kết luận rằng mình cần tạo cầu nối tài sản từ địa chỉ ví Polygon sang địa chỉ Ethereum. Và điều đó lại chỉ mang thêm khó khăn đến cho anh, khiến giao dịch không thành công và thiếu quỹ gas. Trong đoạn phân tích cuối cùng, Kravi tự nhủ: "Đúng là cách lắt léo để tiếp cận với tiền của chính mình!". Đọc toàn bộ câu chuyện của Kravi tại đây [1].
Dĩ nhiên Kravi không phải trường hợp duy nhất. Câu chuyện của anh phản ánh trải nghiệm của rất nhiều người dùng tiền kỹ thuật số và trải nghiệm của xã hội nói chung trong vấn đề đó. Chúng ta thực sự thiếu khả năng tương tác trên nhiều hệ thống và điều này ảnh hưởng đến cách các thể chế chuyển dữ liệu, giá trị cũng như thông điệp. Trong lĩnh vực tiền kỹ thuật số, ai cũng cảm nhận được sự thiếu hụt khả năng tương tác trên khắp các hệ sinh thái chuỗi khối đang tồn tại và ngày càng phát triển, mỗi hệ sinh thái lại có lề thói và "luật lệ" riêng. Một tương lai thiếu khả năng tương tác trong lĩnh vực chuỗi khối chẳng khác gì mạng Internet trước khi có TCP/IP. Tình trạng này tạo ra rào cản thực sự cho việc áp dụng hàng loạt.
Trong vài tuần qua, chúng tôi bắt đầu hành trình tìm hiểu suy nghĩ của người dùng tiền kỹ thuật số về tình trạng hiện tại và tương lai của khả năng tương tác của chuỗi khối. Chúng tôi đã tổ chức một cuộc thi viết về chủ đề này và nhận được hơn 60 bài dự thi từ khắp toàn cầu. Điều chúng tôi nhận thấy đó là khả năng tương tác kém đúng là chướng ngại lớn khiến người dùng và nhà phát triển đau đầu. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hé lộ những câu chuyện, thông tin chi tiết và các dự đoán về tương lai của chuỗi khối. [Link to writing contest]
ZetaChain Twitter Poll
Các bài dự thi đã hé lộ niềm tin mạnh mẽ của người dùng tiền kỹ thuật số, họ cho rằng tương lai của chuỗi khối là đa chuỗi. Thelayer3guy cho biết: "Trong khi một số người có khuynh hướng thích có một loại chuỗi khối thống trị tất cả, thì càng ngày chúng ta càng thấy rõ rằng tương lai của hệ sinh thái này sẽ được tạo thành từ nhiều chuỗi khối" [2]. Cùng lúc đó, dù tính tùy chọn của chuỗi khối lớn hơn, người dùng vẫn khó có thể tương tác thuận tiện giữa các loại chuỗi khối. Emmanuel viết: "Hiện tại, chúng ta đang ở kỷ nguyên phát triển chuỗi khối mạnh mẽ…", nhưng hôm nay, và kể từ khởi đầu của chuỗi khối, việc chuyển giá trị từ chuỗi này sang chuỗi khác một cách an toàn, có giá phải chăng và hiệu quả luôn là vấn đề [3].
Haggs chỉ ra rằng khó khăn thực tế bắt nguồn từ cấp độ phát triển. Anh cho biết các dự án "bị giới hạn trong loại chuỗi khối mà chúng vận hành. Ngoài ra, dù họ có thể chạy giao thức trên nhiều chuỗi thì khả năng tương tác giữa các chuỗi cũng vô cùng phức tạp" [4]. Kết quả chính là một điều giống như hình minh họa ở bên phải của Daoordao, trong đó cả ví người dùng, hợp đồng và mạng lưới đều không thực sự vươn ra khắp các chuỗi [5]. Trải nghiệm người dùng chẳng khác gì phải đăng nhập bốn lần. Cả hai tác giả đều xác định sự phát triển bị phân đoạn, theo cách mở rộng tự nhiên, dẫn đến trải nghiệm người dùng cuối cũng bị phân đoạn.
Image by Daoordao
Dù thể hiện bằng cách này hay cách kia, thì phần đông các tác giả cũng thể hiện sự nản lòng với hiện trạng của giải pháp chuỗi chéo. Mặc dù vậy, họ vẫn giữ được suy nghĩ lạc quan rằng người dùng tiền kỹ thuật số trong tương lai sẽ có thể hoạt động liền mạch trên nhiều hệ sinh thái khác nhau.
Khả năng tương tác của chuỗi khối không phải một cuốn sách gồm những nguyên tắc cố định. Nhiều giải pháp, do sự tác động của chuỗi khối Lớp đầu tiên thay thế thúc đẩy, đã thử xây dựng khả năng tương tác. Như Om Singh hùng hồn chỉ ra: khả năng tương tác của chuỗi khối "chính là một loạt các kỹ thuật cho phép nhiều loại chuỗi khối lắng nghe lẫn nhau, truyền tài sản kỹ thuật số và dữ liệu từ chuỗi khối này sang chuỗi khối kia, đồng thời cho phép cộng tác chặt chẽ hơn" [6]. Singh giúp chúng ta nhận ra khả năng tương tác không chỉ đơn giản là việc phân loại có hoặc không. Mà đúng hơn là nhiều tính năng trong nhiều chiều liên tục.
Vấn đề với các phương thức chuỗi chéo tiêu chuẩn chẳng hạn như cầu nối token đó là người dùng phải chịu phí cao, thời gian thực hiện giao dịch kéo dài, và tệ nhất là có khả năng mất tài sản khi bị xâm nhập. Vì những lý do đó, thuật ngữ "chuỗi chéo" mang hàm ý tiêu cực và là chủ đề tranh cãi sôi nổi giữa các số liệu tiền kỹ thuật số nổi bật.
Vitalik Buterin đã tranh luận một cách đúng đắn rằng cầu nối khóa tài sản mang lại vô vàn rủi ro và tình trạng phụ thuộc. Điều xảy ra ở hậu trường đó là đa số cầu nối bọc token thành tài sản tổng hợp chẳng khác gì "Giấy nợ" trên tài sản nằm trên cầu nối. Cây viết blog về tiền kỹ thuật số Yakugakusei viết rằng: "Vận hành chuỗi chéo rất rắc rối vì điều đó có nghĩa là rất nhiều tiền tập trung ở cầu nối và tin tặc sẽ ngày càng muốn tấn công vào đây" [7].
https://twitter.com/VitalikButerin/status/1479501366192132099
Và đúng là họ tấn công thật. Lucky Ducky nêu ra các ví dụ về những vụ xâm nhập cầu nối gần đây bao gồm Ronin Bridge với số tiền 620 triệu USD, Poly Network với số tiền 610 triệu USD, và Wormhole với số tiền 325 triệu USD [8] (Nguồn: Coin98 Insights). Rõ ràng đây không phải những sự kiện nhỏ lẻ. Các ví dụ này đặt ra những câu hỏi quan trọng về tính an toàn và tương lai của đa chuỗi.
Nổi lên giữa sự ồn ào do các giải pháp chuỗi chéo đáng tranh cãi gây ra là một số phương thức phát triển đa chuỗi mới rất đáng chú ý. Chẳng hạn như trong lĩnh vực giao tiếp chuỗi chéo là mô-đun IBC (Inter-Blockchain Communication - Giao thức Liên lạc Liên chuỗi). Với các chuỗi sử dụng giao thức này, IBC thiết lập khả năng tương tác mạnh mẽ giữa các chuỗi khối cao nhất để có thể hỗ trợ chuyển các đồng tiền kỹ thuật số, hoán đổi nguyên tử, DEX (Decentralized Exchange - Nền tảng giao dịch Phi tập trung) chuỗi chéo và thậm chí là hợp đồng thông minh chuỗi chéo. Nhược điểm là giao thức này chỉ tương thích với chuỗi khối sử dụng IBC. Vì vậy, IBC không thể mở rộng chuỗi không phải hợp đồng thông minh (chẳng hạn như Bitcoin) và vẫn có thể lỗi thời trước các chuỗi mới có cơ chế đồng thuận riêng. Một số phương thức và dự án khác hướng đến việc cung cấp nhiều khả năng kết nối liên chuỗi được khái quát hóa hơn nhưng chúng hoặc là mô hình tin cậy đáng tranh cãi hoặc chỉ giới hạn trong loại hình tương đồng.
Chuỗi khối ZetaChain cung cấp nền tảng hợp đồng thông minh chuỗi chéo không cần quyền, phi tập trung, công khai đầu tiên có thể kết nối bất kỳ một chuỗi khối và lớp nào hiện có hoặc trong tương lai. Bạn có thể coi đây là một máy tính công khai có thể lập trình đọc và cập nhật trực tiếp trạng thái của tất cả mạng kết nối — một chuỗi khối cho tất cả các chuỗi khối quan trọng — với cốt lõi chống phân đoạn.
Có một số tính năng quan trọng khiến ZetaChain vốn tương thích với đa nền tảng. Đầu tiên, ZetaChain hỗ trợ chức năng hợp đồng thông minh được quản lý ngoài, có nghĩa là ZetaChain có thể truy cập và điều khiển tài sản trên bất kỳ chuỗi nào, bao gồm cả những chuỗi có thể không phải hợp đồng thông minh như Bitcoin và Dogecoin. Thứ hai, ZetaChain cung cấp cho nhà phát triển một môi trường không cần tin cậy duy nhất để xây dựng, triển khai và duy trì dApp (Ứng dụng phi tập trung) vốn hoạt động trên bất kỳ chuỗi nào. Đối với các hợp đồng thông minh hiện có, nhà phát triển có thể thêm một vài dòng mã để biến dApp của mình thành "dApp chuỗi omni" hay odApp. Các kỹ thuật này giúp đi vòng để không cần ZetaChain bọc token hoặc tạo cầu nối cho tài sản.
![Image by Sagitario [9]](https://s3-us-west-2.amazonaws.com/secure.notion-static.com/cfee89cb-0a2d-4982-a687-1222fd59b204/Untitled.png)
Image by Sagitario [9]
Bạn có thể tưởng tưởng ra quá nhiều ý tưởng odApp đã trở nên khả thi nhờ một nền tảng hợp đồng thông minh chuỗi chéo toàn diện. Từ chuyển đổi AMM (Công cụ tạo lập Thị trường Tự động) đến các công cụ quản trị chuỗi omni và chuyển quyền sở hữu NFT, khả năng ở đây là vô hạn. Cuối cùng, một trường hợp sử dụng vô cùng cơ bản sẽ tác động đến thế hệ tiếp theo của odApp, đó chính là việc chuyển giá trị chuỗi chéo gốc. Bài viết sáng tạo của Camillo777 đã so sánh thiết kế đường một chiều của ZetaChain và chức năng hoàn nguyên đối với việc chuyển đổi chuỗi chéo với du hành vũ trụ. Hãy cùng xem điều mà anh ấy gọi là ZetaChain Logistics (Hậu cần ZetaChain) [10]: